Herken je jezelf in een van onderstaande symptomen dan is het raadzaam om contact op te nemen met Coachingspraktijk Jasenna.
Neerslachtigheid
Iedereen is wel eens somber of neerslachtig. Vaak is dit tijdelijk. Het einde van een relatie, een sterfgeval, een dipje in je werkplezier of een ruzie met je partner, Je voelt je ongelukkig, triest en futloos. Bij de neerslachtigheid kun je het gevoel hebben leeg te zijn, dat je niet lekker in je vel zit en gewoon niet blij bent.
Als je tijdelijk geen zin hebt in de dingen om je heen is dat heel normaal. Toch kan neerslachtigheid je heel erg in zijn greep hebben. Soms is dat door iets in je sociale kring maar het kan ook komen door een drukke periode of hormonen.
Neerslachtigheid is een tijdelijke verandering in je stemming. Meestal houdt het een aantal dagen tot hooguit twee weken aan. Je ervaart deze stemming zelf ook als tijdelijk. Als je neerslachtig bent, is daar vaak een duidelijk aanwijsbare oorzaak voor.
Kenmerkend voor neerslachtigheid is dat anderen in staat zijn je te troosten. Ook een lekkere wandeling, een fijn gesprek of een hobby kunnen je stemming positief beïnvloeden. Je hebt je stemming onder controle en het staat niet je dagelijks functioneren in de weg.
Gevoel dat je het niet meer aankunt
Bij de symptomen van stress en burn-out komt vaak het gevoel dat alles wat er aan je wordt gevraagd teveel is naar voren. Tegen afspraken opkijken. Geen overzicht meer hebben. Op het moment dat stress lang aanwezig is kun je het gevoel hebben dat je het allemaal niet meer aankunt. Vaak gebeurt dit bij langdurige overvraging op het werk, een major life event als een scheiding, een sterfgeval of een verhuizing.
Onrustig slapen
Onder onrustig slapen verstaan we: veel dromen, vaak wakker worden, draaien en keren en vermoeid wakker worden na een nacht slaap. Slecht slapen bij stress komt vaak voor. Of stress nou lang of kort duurt: vrijwel altijd heeft het gevolgen voor de nachtrust. Het houdt je bezig waardoor je niet echt tot rust kunt komen.
Moeite om in slaap te komen
Mensen die moeite hebben om in slaap te komen hebben vaak last van piekeren. Ze blijven maar nadenken over taken die nog moeten worden uitgevoerd. Over gesprekken die gevoerd moeten worden. Soms is het stress om iets kleins, iets tijdelijks. Maar het kan ook gaan om langdurige stress.
Lusteloosheid
Futloos, er geen energie voor hebben en nergens echt zin in hebben kunnen ook symptomen van stress zijn. Op een gegeven moment put de stress je zo uit, dat je nergens meer energie voor lijkt te hebben. Het risico is dat je dan veel op de bank hangt, tv kijkt of slaapt. Dit is echter niet altijd verstandig.
Tot niets meer komen
Wel ergens aan beginnen maar het niet af maken. Moeite hebben om te starten met de taken die je hebt. Wezenloos uit het raam staren. Het zijn allemaal vormen van tot niets meer kunnen komen. Enerzijds kan er sprake zijn van uitputting waardoor de energie ontbreekt, anderzijds kan langdurige stress ook leiden tot een gevoel van zinloosheid om ergens aan te beginnen.
Nergens meer zin in hebben
In tijden van stress of burn-out gebeurt het nog wel eens dat mensen zeggen: “ga leuke dingen doen”. Als er sprake is van een burn-out kun je soms nergens meer zin in hebben. Alles lijkt vermoeiend, niet leuk, te druk, te onzeker en/of te moeilijk. Dingen waar je voorheen veel plezier aan beleefde kunnen ineens helemaal niet leuk meer lijken.
Geen belangstelling op kunnen brengen voor mensen en dingen om je heen
Of het nou een partner, een collega of een familielid is, in tijden van hoge stress kun je interesse verliezen voor mensen en dingen om je heen. Vaak komt hier ook nog schuldgevoel bij kijken en zet het onterecht een relatie onder druk. Toch hoort dit “gewoon” bij de symptomen van stress en burn-out.
Gespannen
Wat natuurlijk typisch bij de symptomen van stress en burn-out hoort is een continue gespannen gevoel. Strakke spieren, gevoel van onrust en onbehagen. De spanning zelf zorgt ook weer voor stress en zo bevind je je in een vicieuze cirkel.
Snel geïrriteerd
Als er veel sprake is van stress dan kun je sneller geïrriteerd raken. Hierdoor kun je in ruzies terechtkomen die je niet wilt, mensen om je heen afsnauwen of zelfs relatieproblemen krijgen. De frustratie kan ook intern zijn, waardoor je erg kritisch wordt naar jezelf waardoor je nog minder lekker in je vel gaat zitten.
Snel emotioneel
Als mensen veel stress hebben of een burn-out krijgen dan kan er sprake zijn van heftige emoties. Je hoort wel eens: “normaal huil ik nooit en nu kan ik niet meer stoppen”. Wellicht dat alle tranen die niet gehuild zijn nu hun weg in één keer naar buiten vinden. In ieder geval kan stress er voor zorgen dat je snel emotioneel bent.
Tranen liegen nooit. Tranen kunnen zelfs een belangrijk onderdeel zijn van herstel. Huilen is net als lachen een onmisbare emotie. Ze helpen je om positieve en negatieve energie vrij te laten.
Moeite met helder denken
Door hoge mate van stress is het soms moeilijk om helder te denken. Door mensen die dat hebben ervaren wordt dit vaak omschreven als “watten in het hoofd”. Hierdoor kun je niet altijd de juiste keuze maken en alles overzien.
Piekeren
We piekeren allemaal wel eens. Over wat er vorige week gebeurde of wat er morgen moet gebeuren. Op het moment dat je niet meer kunt stoppen met piekeren wordt dat een probleem. Dan beheerst het je leven en kun je niet functioneren en zal het hoogstwaarschijnlijk ook je slaap beïnvloeden. Als je problematisch piekert, kan dit horen bij de symptomen van stress en burn-out.
Herbeleven van aangrijpende gebeurtenissen
Tijdens het herbeleven van aangrijpende gebeurtenissen lijkt het alsof je de traumatische gebeurtenis weer (gedeeltelijk) meemaakt. De herbeleving kan zeer realistisch zijn en zo erg veel angst oproepen. Als het voelt alsof je nog midden in deze gebeurtenis zit of je droomt er continu over, dan kan er sprake zijn van PTSS.
Moeite om aangrijpende gebeurtenissen van je af te zetten
Sommige gebeurtenissen kunnen continu in je gedachten zijn. Als er net iets aangrijpends is gebeurd kan dit ook heel logisch zijn. Sommige aangrijpende gebeurtenissen kunnen ook langere tijd continu in je gedachten aanwezig zijn. Dan kan het je leven gaan beheersen en kun je moeite krijgen om normaal te functioneren.
Gevoel dat alles zinloos is
Wat je ook onderneemt, alles lijkt zinloos. Je weet niet wat de zin van het leven is en waarom je moeite zou doen om iets te ondernemen. Zinloos voelen is het tegenovergestelde van zingeving. Als je dit ervaart kan alles voor niets voelen wat je behoorlijk aan kan vliegen. Een gedachte die hier bij kan horen is: “als we toch allemaal ziek worden en uiteindelijk dood gaan, waarom zou ik dan nog mijn best doen?”.
Gevoel dat het leven niet de moeite waard is
Als je het gevoel hebt dat het leven niet de moeite waard is, dan voel je jezelf erg ongelukkig. Je kunt ontevreden zijn over jezelf (laag zelfbeeld), over je werk, over je relatie of het ontbreken daarvan en/of de invulling van je privé leven. Als dit overheersend aanwezig is kan er sprake zijn van een depressie.
Nergens meer plezier in hebben
Symptomen van stress en een burn-out kunnen werkelijk al het plezier uit je leven halen. Kleuren worden grauwer, de muziek waar je van houdt wordt herrie en je hobby’s zijn ineens zeer vermoeiend. Als je thuis komt te zitten door stress en je hebt veel tijd, maar je hebt nergens plezier aan, wat dan?
Gevoel dat het beter zou zijn als je dood zou zijn
Je bent niet alleen. Veel mensen hebben deze gedachte wel eens gehad. Voor sommige is deze gedachte alleen veel sterker aanwezig dan voor iemand anders. Een soortgelijke gedachte is dat het beter zou zijn als je er nooit was geweest. Mensen met een depressie kunnen deze gedachte langere tijd heel indringend voelen.
Geen uitweg zien uit je situatie
Je kunt door symptomen van stress en burn-out je zo ellendig voelen dat je geen uitweg meer ziet. Enerzijds kan dat natuurlijk te maken hebben met de situatie waar je in zit, anderzijds heb je door uitputting niet meer het overzicht om de juiste keuzes te kunnen maken. Je voelt je als het ware door de stress bevroren in je mogelijkheden. Deze toestand die valt onder de “freeze” reactie bij de fight-flight or freeze reacties.
Plotseling schrikken
Als je een spannende film aan het kijken bent kun je plotseling schrikken. Dat is maar goed ook dat betekent dat al je reflexen het nog doen. Als je echter vaak schrikt van dingen waar je normaal niet van hoeft te schrikken of je schrikt veel heftiger dan nodig is kan er sprake zijn van verhoogde stress. Doordat je lijf al in een waakzame stand staat kun je vaker en heftiger schrikken als andere personen.
Onbestemde angstgevoelens
Je kunt je vinger er niet op leggen maar je hebt angstgevoelens. Je voelt het in je buik, je spieren en je ademhaling maar je kunt het niet goed plaatsen. Van dit soort onbestemde angstgevoelens kun je behoorlijk vermoeid raken. Bij onbestemde angstgevoelens gaat het gevoel niet weg als je een probleem hebt geïdentificeerd en hebt opgelost maar blijft het gevoel hangen.
Een gevoel van angst voor een onbekend gevaar
Existentiële vragen, angst voor het einde van de wereld of een ongeluk van een geliefde. Het zijn allemaal angsten voor een onbekend gevaar. Als het gevaar niet onder controle kan worden gehouden kan dit aan iemand een behoorlijk onveilig gevoel geven. Uiteindelijk zijn er meer ingrijpende dingen in het leven waar we geen invloed op hebben dan wel. Deze gevoelens kunnen dan ook verlammend werken op je dagelijks functioneren.
Angst- of paniekaanvallen
Een angst- of paniekaanval gaat vaak gepaard met de volgende klachten: je hart slaat op hol, een droge keel, zweethanden en je kunt je misselijk en licht in je hoofd voelen. Alles lijkt ineens heel onwerkelijk en je wordt bang. Een paniekaanval is een snel opkomende, heftige angst die je zomaar lijkt te overvallen. Je bent bang om de controle te verliezen, om gek te worden of misschien wel dood te gaan. Paniekaanvallen zijn heel intens en erg beangstigend. Als paniekaanvallen je leven gaan beheersen kan er sprake zijn van een angststoornis.
Angstig voelen
Een continu gevoel van angst, alsof er een tijger in je kamer zit. Verhoogde hartslag, zweten, versnelde ademhaling, duizeligheid, misselijkheid en soms zelfs pijn op de borst. Door de stress en angst blijft je stress reactie zich herhalen. Hierdoor lijkt het voor je lichaam alsof er gevaar dreigt en wordt de keten van angst niet doorbroken.
Angst om (alleen) het huis uit te gaan
Eén van de symptomen van stress en burn-out kan zijn dat je angst ontwikkelt om het huis uit te gaan. Mensen die hun huis niet meer uit durven, leiden aan agorafobie. De gedachte alleen al om het huis te verlaten kan zorgen voor duizeligheid, darmklachten en heftige paniek. Ook als je niet alleen het huis uit durft te gaan is er sprake van een irrationele angst. Zonder goede hulp kunnen mensen soms jaren opgesloten zitten in hun eigen huis vanwege angst.
Angst voor iets waarvoor je helemaal niet bang hoeft te zijn
Er zijn veel mensen die bijvoorbeeld bang zijn voor honden, spinnen, kikkers of muizen. Met dit soort angst zijn we niet geboren, dit hebben we van iemand geleerd of door een ervaring opgedaan. Op het moment dat deze angst je verhindert om ergens naar toe te gaan of aanwezig te zijn wordt dit een probleem. Als iets onschuldigs je de stuipen op het lijf jaagt dan is het tijd om daar wat aan te gaan doen.
Bang om te reizen in het openbaar vervoer
Als je graag de controle houdt dan kan het openbaar vervoer zorgen voor angst. Je zit niet zelf aan het stuur, je kunt niet zelf bepalen wanneer je stopt en in het openbaar vervoer zijn veel andere mensen die je ook niet kunt controleren. Ondanks dat het openbaar vervoer objectief veel veiliger is dan zelf auto rijden, kan er een angst voor ongelukken ontstaan. Voor mensen die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer kan dit behoorlijk belemmerend zijn.
Bang om in verlegenheid te raken in gezelschap
Als je bang bent dat je iets doet in gezelschap waardoor je in verlegenheid gebracht wordt kan dat een behoorlijke druk met zich meenemen. Je kunt bang zijn om flauw te vallen, iets te zeggen wat je niet wilt zeggen, plotseling veel last van je darmen krijgen of dat anderen je afwijzen om wie je bent en wat je doet. Vaak treedt dit soort angst op als de verwachtingen hoog zijn en je jezelf veel druk oplegt.
Beven in gezelschap
Stress kan leiden tot bevingen. Hierdoor spannen mensen hun spieren vaak aan om deze bevingen tegen te gaan. Hierdoor kan het gebeuren dat je juist extra gespannen bent. Knieën op slot, armen gestrekt terwijl de handen als afleiding aan kleren aan het plukken zijn. Dit kan voor een toespraak of een optreden zijn, maar soms ook op een feestje of werk afspraak.
Het vermijden van bepaalde plaatsen
Voor mensen die bepaalde plaatsen vermijden kunnen plekken als de supermarkt, een druk centrum van een stad of een festival vol mensen plaatsen zijn waar ze niet graag heen gaan. Daarnaast kan er ook sprake van zijn, dat bepaalde plaatsen worden vermeden waar je iets wat aangrijpend is hebt meegemaakt. Voor mensen met veel symptomen van stress en burn-out kan soms het werk een plek zijn waar je angst voor hebt om weer naar toe te gaan.
Het herhalen van handelingen voordat je wat anders kunt gaan doen
Sommige mensen moeten van zichzelf bepaalde handelingen herhalen voordat ze wat anders kunnen doen. Dit is een manier waarop ze de druk op dat moment reguleren. Een bekend voorbeeld is voetballers met hun rituelen voor een wedstrijd. Als dit soort handelingen dwangmatig worden dan spreken we van obsessief compulsieve dwangstoornis. In dat geval kunnen dit soort handelingen je leven gaan beheersen.
Duizelig of licht gevoel in het hoofd
Duizeligheid kan één van de symptomen van stress of een burn-out zijn. Duizeligheid kan ontstaan door een teveel aan informatie in je hersenen. Toch kan duizeligheid ook andere oorzaken hebben en dan kan het zijn dat juist de duizeligheid je stress oplevert. Als je een burn-out hebt, kunnen er storingen optreden in hoe je signalen binnenkrijgt. Deze storingen kunnen zorgen voor duizeligheid. Je hersenen weten niet wat je lichaam moet doen om in evenwicht te blijven. Als je een burn-out hebt, kun je al bij weinig inspanning duizelig worden.
Flauw vallen
Flauw vallen kan gebeuren doordat er een probleem is met de regeling van je bloeddruk. Je bloeddruk daalt plotseling en het hart gaat trager kloppen, waardoor je hersenen niet voldoende doorbloed blijven. Je bloeddruk kan snel dalen als gevolg van angst, pijn, lang staan, hitte, weinig eten of drinken en hevige emoties. Heftige stress kan het gevoel geven dat je flauw gaat vallen. Echter stress zorgt voor een snellere hartslag en hogere bloeddruk, dus de kans is niet groot dat het gebeurt.
Pijnlijke spieren
Doordat stress een reactie is die je in staat stelt om te ontsnappen aan gevaar, kun je pijnlijke spieren krijgen bij hoge stress. Doordat je lichaam in constante staat van paraatheid staat zijn al je spieren aangespannen. Naast spierpijn van de continue spanning kunnen de pijnlijke spieren tijdens een burn-out ook veroorzaakt worden door andere symptomen van stress en burn-out: te weinig slaap, hormonale disbalans of een tekort aan vitamines en mineralen. Al deze factoren kunnen ontregeld worden door langdurige stress.
Nek- en schouderklachten
Door de continue spanning kunnen spieren in nek en schouders vast gaan zitten. Ook door borstademhaling gebruik je continu de spieren in nek en rug. Een verkeerde houding tijdens het werken in de auto of onrustig slapen kunnen ook oorzaken zijn van nek en schouderklachten. Deze pijn kan ook weer stress in de hand werken omdat je de hele dag door pijn hebt.
Overmatig zweten
Iemand met een burn-out kan wel 5 keer zoveel zweten als iemand zonder een burn-out. De hoge mate van stress kan hier voor zorgen. Naast ongemak kan zoveel zweten ook weer nieuwe stress oproepen om in gezelschap te zijn. Door stress gaat je hart sneller slaan waardoor je meer energie verbruikt en het lichaam warmer wordt. Hierdoor kun je eerder en meer gaan zweten dan je gewend was.
Hoofdpijn
In het geval van stress is de meest voorkomende hoofdpijn: spanningshoofdpijn. Doordat je spieren gespannen zijn, trekken de spieren in je nek en rug aan de achterkant van je hoofd waardoor je hoofdpijn krijgt. Natuurlijk kun je ook hoofdpijn krijgen door hormonale schommelingen, een teveel aan prikkels, vermoeidheid of voeding. Pijnstilling kan tijdelijk de hoofdpijn verlichten, het is geen blijvende oplossing!
Opgeblazen gevoel in je buik
Omdat in tijden van stress, je lichaam klaar staat om te vluchten-vechten of bevriezen, wordt het bloed gepompt naar de onderdelen van je lijf die hiervoor belangrijk zijn. Je maag en darmen zijn dat in eerste instantie niet. Doordat je buik minder doorbloed is in tijden van stress, vertraagt de werking van je spijsverteringssysteem. Hierdoor kun je last krijgen van obstipatie en/of een opgeblazen gevoel in je buik krijgen.
Buikpijn
Van stress kun je letterlijk buikpijn krijgen. Door het tekort aan doorbloeding kan het eten dat in je maag zit niet goed verteerd worden. Wat in tijden van stress nog wel eens gebeurt, is dat je ongemerkt lucht hapt. Dit kan veel ongemak en pijn geven. Doordat je extra veel verbrandt in tijden van stress probeert je lijf zoveel mogelijk uit het aanwezige voedsel te halen. Dit zou je kunnen merken aan een overactieve en rommelende darm.
Misselijkheid of een maag die van streek is
Op momenten van heftige stress is er zo weinig doorbloeding in de maag dat je er misselijk van kunt worden. Sporters die veel stress hebben of heel diep in hun reserves tasten, geven wel eens over voor of na de inspanning. Je lijf heeft niet genoeg energie om zowel de stress te hanteren als je eten te verteren. Hierdoor kun je erg misselijk zijn.
Wazig zien of vlekken voor je ogen
Hoe vermoeider je bent hoe meer moeite het kost om scherp te zien. Als onderdeel van vermoeidheid kun je droge ogen krijgen waardoor er vlekken ontstaan in je zicht. Bij een burn-out merk je dat het na een nacht slapen vaak weer beter gaat, terwijl later op de dag de vlekken en het wazig kijken weer terugkomen. Voor sommige mensen is er ook sprake van achteruitgang van de ogen, wat je eerder in de dag nog kunt opvangen door ingespannen te kijken. Hierdoor put je jezelf alleen maar verder uit. Je ogen laten opmeten door een opticien kan daar uitsluitsel over geven.
Benauwdheid
Mensen met stress die last krijgen van benauwdheid hebben vaak geen zuurstoftekort maar juist een overschot. Doordat ze teveel ademen, verliezen ze teveel koolstofdioxide waardoor het lichaam de zuurstof onvoldoende kan opnemen. Dit kan voelen als benauwdheid, waardoor je juist nog meer gaat ademen. Hierdoor worden de klachten alleen maar heftiger.
Tintelingen in je vingers
Door angst en stress kun je last krijgen van tintelende vingers. Dit kan komen doordat je verkeerd ademt of zelfs hyperventileert. Hierdoor verandert de zuurgraad in je bloed waardoor je tintelende vingers kunt krijgen. De tinteling kan ook gevoeld worden in voeten of lippen. Het kan op momenten van angst nog extra beangstigend voelen, maar tintelingen in je vingers is zelden een reden om je zorgen te maken.
Een drukkend of beklemmend gevoel op je borst
Een drukkend of beklemmend gevoel op de borst is een signaal dat je serieus mag nemen. Als het niet aan de ademhaling gebonden is en er sprake is van uitstraling naar arm of kaak, neem dan altijd contact op met je huisarts. een drukken gevoel op je borst kan ook één van de symptomen van stress en burn-out zijn. Alhoewel minder bedreigend, toch nog steeds een signaal dat je serieus mag nemen. Stress kan zorgen voor een verkeerde manier van ademhalen, hierdoor krijg je een beklemmend gevoel op je borst, waardoor je nog meer stress krijgt. De cirkel houdt zichzelf in stand.
Hartkloppingen
Je hart klopt onregelmatig of in je keel. Hierdoor kun je schrikken of je zorgen maken. Hierdoor gaat je hart nog sneller kloppen waardoor een extra overslag en het bonzen van je hart alleen maar toeneemt. Een versnelde hartslag is onderdeel van stress, je lichaam is in de hoogste staat van paraatheid waardoor je hart klopt alsof je aan het rennen bent, terwijl je misschien gewoon rustig op de bank zit.
Bijnieruitputting
Bijnieruitputting is een verzamelnaam voor veel verschillende klachten en veel is nog onbekend. Je bijnieren zijn verantwoordelijk voor het aanmaken van verschillende hormonen. Cortisol is daar één van en dit hormoon kennen we ook als het stress-hormoon. Door langdurige stress kunnen de bijnieren uitgeput raken waardoor je vermoeidheids-, concentratie en algehele gezondheidsklachten kunt krijgen.
Uitval van ledematen
Als er sprake is van uitval van ledematen door stress spreekt men wel van een conversiestoornis. Hierbij zet het lichaam psychische klachten om in lichamelijke klachten. Voor sommigen uit zich dat in moeite met praten of spierzwaktes. Voor anderen kan er zelfs sprake zijn van volledige uitval van een arm of been. Als er geen lichamelijke oorzaak kan worden gevonden bij dergelijke uitval dan is er sprake van een conversiestoornis.
Onnodig fouten maken
Door stress gaat je brein steeds slechter functioneren. Hierdoor kun je je moeilijker concentreren, word je minder creatief, je analysevermogen wordt gereduceerd en je raakt het overzicht kwijt. Dit kan ertoe leiden dat je verkeerde beslissingen neemt, fouten en vergissingen maakt. En dan gaat het helaas niet over de fouten waar je van kunt leren. We spreken dan over het maken van onnodige fouten.
Rode vlekken op de huid
Als je veel last hebt van stress, kun je rode vlekken krijgen over je hele lijf. Het kan lijken op een allergische reactie, maar vaak is rode vlekken één van de symptomen van stress en burn-out. Zowel cortisol als histamine zorgen voor rode vlekken op je huid. Histamine wordt door stress geactiveerd en is verantwoordelijk voor de rode verkleuringen op je huid. Een te hoge histamine-aanmaak is meestal de oorzaak van stressvlekken die voor je gevoel uit het niets zijn gekomen. Bestaande huidaandoeningen kunnen erger worden door stress en rode vlekken nog roder door histamine.
Slecht werkend immuunsysteem
Als je stress hebt dan volgt er een hormonale kettingreactie. Het hormoon adrenaline zorgt er onder andere voor dat allerlei processen die je klaar maken om te vechten of vluchten in opperste staat van paraatheid worden gebracht. Vervolgens wordt het hormoon cortisol actief. Het zorgt ervoor dat je bloedsuikerspiegel stijgt en je stofwisseling versnelt. Je hebt immers brandstof nodig om de stresssituatie het hoofd te bieden. Tegelijkertijd onderdrukt de cortisolproductie het immuunsysteem. Want, het gevaar overleven is belangrijker dan ziektekiemen bestrijden, wondjes genezen en je eten verteren.
Heel veel slapen
Iemand die langdurig veel stress heeft gehad kan hier ontzettend moe van worden. Je systeem staat letterlijk dag en nacht aan vanwege alle symptomen van stress en burn-out. Hierdoor slaap je korter en minder goed dan je zou willen en daarnaast gebruik je door de hoge mate van stress een boel extra energie. Eenmaal op het punt aangekomen dat het niet langer gaat, kun je het gevoel hebben dat je alleen nog maar wilt slapen. Lange nachten zonder uit te rusten en ook nog dutjes overdag. Dit heeft van alles te maken met de slaapschuld die je over een langere periode hebt opgebouwd.
Niet kunnen slapen
Het komt vaak voor dat één van de symptomen van stress en burn-out, dat je wel wilt slapen maar niet kunt slapen. En als je dan slaapt dat je dan onrustig of licht slaapt. Geen wonder dat mensen die veel stress ervaren ontzettend moe kunnen zijn. Dat je slecht slaapt heeft van alles te maken met hormonen. Als je stress ervaart, dan maakt jouw lichaam adrenaline of noradrenaline aan. Als reactie op de adrenaline maakt jouw lichaam het anti-stress hormoon cortisol aan. De cortisol zorgt ervoor dat je wakker wordt wanneer je opstaat en zakt normaal gesproken gedurende de dag totdat je gaat slapen. Door veel stress worden de cortisol-waarden steeds hoger zodat de stresshormonen je letterlijk uit je slaap houden.
Oververmoeidheid
Oververmoeidheid is iets anders dan normale vermoeidheid. Op het moment dat vermoeidheid telkens vaker en eerder terugkomt en zelfs niet verholpen wordt met een nacht goede slaap, spreken we van oververmoeidheid. De symptomen zijn zeer divers en de oorzaken kunnen zowel lichamelijk als psychisch zijn. Denk hierbij aan psychische uitingsvormen als prikkelbaar zijn, gebrek aan motivatie, moeite met concentreren en sneller fouten maken. Lichamelijk kan oververmoeidheid zicht uiten in; Hoofdpijn gapen, een bleke huid en weinig energie.
Oorsuizen
Wanneer je last hebt van oorsuizen (ook wel tinnitus genoemd) heb je het gevoel alsof je de hele dag een continue piep of zoemtoon in je oren hebt. Het grote probleem met oorsuizen is dat je door de stress van de piep extra veel last kunt krijgen. Er zijn verschillende redenen waarom iemand last kan krijgen van oorsuizen, maar het is bewezen dat stress en angst juist het geluid in de oren enorm kunnen verergeren.
Faalangst
Faalangst betekent letterlijk; bang zijn om te falen. Als je faalangst hebt, heb je angst om fouten te maken. Dit kan in heel veel verschillende situaties gebeuren en zich op heel veel verschillende manieren uiten. Eigenlijk kan je in alle situaties waarin iemand jou beoordeelt, of waarin jij jezelf beoordeelt, last hebben van faalangst.
Huilbuien
Bij een burn-out kunnen ook huilbuien horen. Het kan gebeuren dat je dit helemaal niet gewend bent van jezelf. Deze huilbuien kunnen zonder oorzaak opkomen en soms erg lang duren. Zoals het met een burn-out vaak is dat je een energie schuld hebt opgebouwd, kan dit met huilbuien ook zo zijn. Het verdriet dat eerder niet volledig verwerkt is komt er nu ongecontroleerd en heftig uit.
Alcohol gebruik
Het gebruik van alcohol kan je een gevoel geven dat je minder last hebt van stress. Het kan helpen om makkelijker in slaap te vallen en je een ontspannen gevoel in gezelschap geven. Alcohol is echter een product dat een soort gif is voor je lijf. Je kunt je misschien wel even minder gespannen voelen, het put je daardoor ook ongemerkt uit. Een kater is het bewijs van de werking van alcohol. Ook de kwaliteit van slaap gaat achteruit door alcohol. Als er sprake is van afhankelijkheid van alcohol om de stress te vermijden is er sprake van alcoholisme.
Slaappillen en verdovende medicatie
Slaapmiddelen en verdovende medicatie kunnen er voor zorgen dat je beter slaapt en ontspant. Medicijnen lossen de symptomen van stress en burn-out zelf niet op. Eenzaamheid, vervelend werk of relatieproblemen verdwijnen niet als je beter slaapt. Een slaapmiddel kan hooguit voorkomen dat je door slaapgebrek instort als je bijvoorbeeld net iets naars hebt meegemaakt. Dit soort medicatie is erg verslavend en als je het langdurig gebruikt heb je telkens meer nodig voor hetzelfde resultaat. Als de medicatie is uitgewerkt kun je ontwenningsverschijnselen krijgen als spanning, een depressief gevoel en beven.
Geen zin in seks
Als je erg vermoeid bent door stress dan kan de zin in seks daar wel eens onder lijden. Ook de schommeling in hormonen en een minder zelfbeeld tijdens/door een burn-out dragen niet bij aan de libido. Doordat deze verandering ook spanning kan geven tussen jou en je partner kan een periode met minder of geen seks ook druk op je relatie leggen. Druk op seksualiteit is per definitie niet positief voor hoeveel zin je hebt om seks te hebben.
Veel of juist weinig eten
Door stress kun je zowel veel of juist weinig eetlust krijgen. Doordat je op momenten van stress veel energie verbruikt kun je enorme trek krijgen. Vaak gaat het dan om ongezonde dingen waar je het meest zin in hebt. Dit voedt je echter alleen voor de korte termijn waardoor je grote schommelingen in je stemming kunt krijgen. Als je door stress last krijgt van je buik omdat alle energie gaat naar je stressrespons, dan kan het zijn dat je juist heel weinig zin in eten hebt of zelfs misselijk bent. Als je hierdoor niet voldoende eet is dit een nieuwe aanslag op je toch al kwetsbare gezondheid wat zich zal uiten in symptomen van stress en burn-out zoals: weinig energie, koud voelen en lusteloosheid. Daarnaast kun je door te weinig eten ook afvallen door stress.
(chronische) Hyperventilatie
Mensen die voor de eerste keer een hyperventilatie aanval krijgen eindigen niet zelden op de eerste hulp. Een hyperventilatie aanval is namelijk een angstige ervaring. Onder de klachten van hyperventilatie kan benauwdheid, pijn op de borst, flauwvallen en overgeven horen. Mensen gaan dan naar de eerste hulp omdat ze bang zijn dat ze het aan hun hart hebben of angst hebben om dood te gaan. Hyperventilatie is in een te hoog tempo ademhalen waardoor je teveel koolstofdioxide verliest waardoor je lichaam onvoldoende zuurstof kan opnemen.
Chronische stress
Chronische stress ontstaat als je niet meer in staat om in momenten dat je tot rust kan komen om daadwerkelijk die rust te ervaren. Stress is een normaal en onmisbaar onderdeel in ons leven. Als je echter niet meer in staat bent om tot rust en ontspanning te komen tussen de piek-momenten dan spreken we van chronische stress. Je lichaam blijft continu in een staat van stress waardoor er geen ruimte meer is om te ontspannen en herstellen. Dit heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid. Als er stress vrij komt heeft dit invloed op de energiereserves; chronische stress kan dus uiteindelijk zorgen voor uitputting van het lichaam wat kan resulteren in een burn-out.
Werkstress
Tegenwoordig heeft ongeveer 25% van de ziektemeldingen op het werk, burn-out als oorzaak. Van alle ziektedagen is heeft 65% een psychisch component. Werkstress is iets waar een grotere groep werknemers last van hebben waardoor uitval toeneemt. In de meeste gevallen kan er goed gepresteerd worden onder werkdruk en het is dan ook iets wat bij werken hoort. Echter kan het gebeuren dat deze druk te veel wordt. Dit kan betekenen dat het niet meer haalbaar is om bepaalde taken binnen een gestelde tijd af te ronden. Als dit het geval is, is de werkdruk te hoog. Dit kan leiden tot werkstress. Ook zaken als onduidelijkheid over je taken, slechte relatie met collega’s of een slechte click met een leidinggevende kunnen zorgen voor werkstress.
Opgejaagd gevoel
Bij een opgejaagd gevoel heb je het gevoel dat er nog veel moet gebeuren, dat je bezig moet zijn, dingen snel moet afhandelen. Je leeft continu alsof je haast hebt. Dit hoeft in realiteit niet eens waar te zijn. Toch heb jij het gevoel dat je geen rust kunt vinden. Vaak komt dit opgejaagde gevoel door stress. Je lichaam is geactiveerd door de spanning waardoor je nu in een vecht of vlucht modus staat. Ook al is er objectief niets om tegen te vechten of van weg te vluchten, jij kunt je er behoorlijk onrustig door voelen. Je lichaam wacht op actie – maar die komt niet. Ondanks dat blijf je stress ervaren door de situatie waarin je zit. Het gevolg hiervan is dat cortisol continu wordt aangemaakt in je lichaam en stress continu aanwezig blijft. Hierdoor kun je allerlei verschillende symptomen van stress en burn-out ervaren.
Bore-out
De symptomen van een burn-out en een bore-out komen sterk overeen. Het gaat echter niet om overbelasting maar onderbelasting. Je bent uitgeput geraakt door onderbelasting. Dit kan bijvoorbeeld komen doordat je weinig te doen hebt, je geen uitdaging vindt in je werk, te weinig verantwoordelijkheden hebt. Dit kan komen doordat je altijd dezelfde taken doet en werkt onder je niveau. Ook het niet kunnen inzetten van je kennis, vaardigheden en kwaliteiten kunnen een rol spelen. Iedereen die onvoldoende wordt geprikkeld of zelf te veel prikkels vermijdt kan een bore-out krijgen.
Burn-out na zwangerschap
Na een bevalling wordt aangegeven dat je 9 maanden de tijd nodig hebt om weer volledig lichamelijk en geestelijk te herstellen. Als je deze tijd niet krijg of neemt bestaat er een kans dat je een burn-out krijgt na een zwangerschap. Door een verstoorde hormoonbalans en een leven wat ineens volledig op zijn kop kan staan, heb je een vergrote kans op een burn-out. Continu vermoeid zijn, slecht geheugen en prikkelbaarheid zijn hiervan de symptomen.
Fear of missing out
De angst om iets te missen of kortweg FOMO is tegenwoordig een bekend begrip. Hoewel deze angst niets nieuws is, is het wel meer aanwezig dan ooit. Mede door Social media, waar je makkelijker dan ooit het leven van anderen kunt volgen. Juist in periodes in je leven dat je minder gelukkig bent komt deze vorm van stress naar boven. Er is zoveel gaande en je hebt zoveel te kiezen dat je per definitie het gevoel kunt hebben dat je meer mist dan wat je kunt doen.
Vergeetachtig zijn
Onder invloed van stress komen er hormonen vrij in je lichaam die de werking van je hersenen veranderen. Een teveel aan 1 van die hormonen namelijk, cortisol kan ervoor zorgen dat je dingen vergeet, omdat de werking van de hippocampus wordt verstoord.
Heb je klachten die hier niet genoemd worden of herken je jezelf in een van de genoemde symptomen of heb je vragen dan kun je ten allen tijden contact opnemen met Coachingspraktijk Jasenna.